Khởi đầu là một cơ sở kinh doanh gia đình từ năm 1968 tại Lâm Đồng, Phúc Long tập trung vào sản phẩm truyền thống là trà và cà phê nguyên chất. Trong suốt những năm đầu, thương hiệu này chủ yếu cung cấp nguyên liệu và chưa tham gia vào mảng đồ uống chế biến sẵn.
Bước ngoặt đầu tiên đến vào những năm 1980, khi Phúc Long mở ba cửa hàng đầu tiên tại Tp.HCM trên các tuyến phố Lê Văn Sỹ, Trần Hưng Đạo và Mạc Thị Bưởi. Đây là nỗ lực đầu tiên nhằm đưa trà và cà phê thuần Việt đến gần hơn với người tiêu dùng trong nước và khách quốc tế.
Một trong những hình ảnh hiếm hoi về cơ sở kinh doanh đầu đời của Phúc Long.
Đáng chú ý, cửa hàng trên đường Mạc Thị Bưởi tại trung tâm Quận 1, nơi được xem là tiên phong khi lần đầu giới thiệu các loại trà pha chế đặc trưng và cà phê pha máy cao cấp, vốn chỉ phổ biến tại các nhà hàng sang trọng thời bấy giờ.
Phải đến năm 2012, Phúc Long mới thực sự chuyển mình khi tham gia vào mảng đồ uống chế biến sẵn. Sự ra đời của cửa hàng Phúc Long Coffee & Tea tại trung tâm thương mại Crescent Mall (quận 7, Tp.HCM) đánh dấu bước tiến vào lĩnh vực F&B hiện đại, với mô hình tự phục vụ trong không gian thiết kế trẻ trung, hướng đến người tiêu dùng đô thị.
Đến năm 2019, Phúc Long đã xây dựng được hệ thống 70 cửa hàng trải dài từ Nam ra Bắc. Không chỉ dừng lại ở các điểm bán lẻ truyền thống, thương hiệu này còn mở rộng sự hiện diện thông qua các kênh phân phối hiện đại như siêu thị, cửa hàng tiện lợi và nền tảng thương mại điện tử, tạo nền móng vững chắc cho những bước phát triển tiếp theo.
Định giá doanh nghiệp tăng 5 lần sau 7 tháng
Tháng 5/2021, Masan lần đầu rót vốn vào Phúc Long khi chi 15 triệu USD (khoảng 352 tỷ đồng) để sở hữu 20% cổ phần thông qua công ty con The Sherpa. Thương vụ này định giá Phúc Long ở mức 75 triệu USD, đồng thời đánh dấu bước khởi đầu cho chiến lược mở rộng sang lĩnh vực thực phẩm, đồ uống (F&B) của Masan, bên cạnh trụ cột bán lẻ tiêu dùng.
Tháng 5/2021, Masan lần đầu rót vốn vào Phúc Long khi chi 15 triệu USD (khoảng 352 tỷ đồng) để sở hữu 20% cổ phần thông qua công ty con The Sherpa.
Không lâu sau, Masan triển khai thử nghiệm mô hình ki-ốt Phúc Long chuyên bán cà phê và trà sữa ngay bên trong 50 cửa hàng VinMart+ (sau này đổi tên thành WinMart+). Với lợi thế về hạ tầng bán lẻ sẵn có, mục tiêu của Masan là nhanh chóng đưa mô hình ki-ốt này phủ khắp 1.000 điểm bán trong vòng một năm, nhằm khai thác tối đa lưu lượng khách và tiết giảm chi phí mở chuỗi.
Ở thời điểm đó, Masan kỳ vọng doanh thu Phúc Long có thể đạt từ 2.000 đến 3.000 tỷ đồng trong năm 2022 nhờ mở rộng độ phủ, đa dạng hóa sản phẩm và tận dụng hiệu ứng cộng hưởng từ hệ sinh thái WinCommerce.
Dự phóng của các tổ chức phân tích cũng cho thấy tiềm năng tăng trưởng đáng kể. Một báo cáo của Chứng khoán Vietcombank vào tháng 9/2021 từng ước tính thương hiệu này có thể đóng góp thêm khoảng 1.750 tỷ đồng doanh thu mỗi năm nếu khai thác tốt mô hình kết hợp cùng WinMart+.
Đến tháng 1/2022, sau khi đánh giá hiệu quả giai đoạn đầu, Masan quyết định nâng sở hữu tại Phúc Long lên 51% bằng thương vụ mua thêm 31% cổ phần, với tổng giá trị 110 triệu USD (gần 2.500 tỷ đồng). Lần đầu tư này định giá Phúc Long ở mức 355 triệu USD, tức chỉ sau 7 tháng, giá trị doanh nghiệp đã tăng gần gấp 5 lần. Tháng 8 cùng năm, Masan Group nâng tỉ lệ sở hữu trong chuỗi đồ uống lên 85%.
Tính đến cuối năm 2024, tổng số cửa hàng Phúc Long nằm trong hệ thống WinCommerce được tái cơ cấu, giảm xuống 56 cửa hàng vào cuối năm 2024 nhằm nâng cao hiệu suất lợi nhuận.
Sau khi nắm quyền chi phối, Masan nhanh chóng tích hợp Phúc Long vào mô hình "Point of Life", chiến lược tập trung cung cấp các sản phẩm và dịch vụ thiết yếu trên cùng một nền tảng.
Masan tái định vị Phúc Long từ một thương hiệu trà truyền thống thành chuỗi đồ uống tiện lợi, hiện đại, theo đúng chiến lược "bán mọi thứ trong một điểm chạm", dù điều này phần nào khiến thương hiệu mất đi vẻ riêng biệt ban đầu.
Và thực tế khó khăn đã hiện diện rõ nét sau một thời gian triển khai, Masan đã quyết định đóng cửa khoảng 150 điểm bán nhỏ và chuyển hướng tập trung vào việc phát triển các cửa hàng chính có quy mô lớn.
Bỏ ra nhiều, thu lại được bao nhiêu?
Bỏ ra hàng nghìn tỷ đồng để thâu tóm Phúc Long, nên câu chuyện về kết quả kinh doanh của thương hiệu này sau khi trở thành thành viên trong hệ sinh thái Masan nhận được rất nhiều sự quan tâm.
Theo đó, Năm 2021, doanh thu thuần của chuỗi đạt khoảng 779 tỷ đồng. Đến năm 2022, con số này tăng mạnh lên 1.579 tỷ đồng, tức gấp đôi chỉ sau một năm. Tuy nhiên, lợi nhuận gộp lại giảm từ 375 tỷ xuống còn 271 tỷ đồng, cho thấy áp lực chi phí vận hành, nhân sự và khấu hao ngày càng lớn khi Phúc Long mở rộng quy mô.
Bước sang năm 2023, doanh thu của Phúc Long giữ nguyên ở mức xấp xỉ 1.580 tỷ đồng, nhưng lợi nhuận sau thuế chỉ còn khoảng 93 tỷ đồng. Diễn biến này cho thấy mô hình tăng trưởng dựa trên mở rộng số lượng điểm bán đã bắt đầu bộc lộ giới hạn, khi chi phí duy trì hệ thống ngày càng ăn mòn vào khả năng sinh lời. Dù vậy, tốc độ mở rộng hệ thống vẫn được xem là một trong những thay đổi rõ nét nhất.
Đến năm 2024, kết quả kinh doanh cho thấy tín hiệu khởi sắc. Theo báo cáo của Tập đoàn Masan, doanh thu thuần cả năm của Phúc Long đạt 1.621 tỷ đồng, tăng gần 6% so với năm 2023. Lợi nhuận sau thuế đạt 123 tỷ đồng, tăng hơn 30% so với cùng kỳ năm trước đó.
Tính đến cuối năm 2024, tổng số cửa hàng Phúc Long ngoài WinCommerce là 184 điểm bán trên toàn quốc. Trong khi đó số lượng cửa hàng nằm trong hệ thống WinCommerce được tái cơ cấu, giảm xuống 56 cửa hàng vào cuối năm 2024 nhằm nâng cao hiệu suất lợi nhuận.
Có thể thấy, dù đã ghi nhận những tín hiệu rất tích cực, song những kết quả đạt được của Phúc Long vẫn chưa thực sự đạt được những kết quả như kỳ vọng, ít nhất với mục tiêu tăng trưởng doanh thu năm 2024 trong khoảng 1.790 tỷ đồng đến 2.170 tỷ đồng.
Tại Đại hội đồng cổ đông thường niên năm 2025 của Tập đoàn Masan, ông Danny Lê - Tổng Giám đốc Tập đoàn Masan, cho biết Phúc Long đang lên kế hoạch mở rộng ra thị trường quốc tế. Hiện thương hiệu đã hiện diện tại Mỹ với 2 cửa hàng, và sẽ tiếp tục mở rộng hiện diện tại các quốc gia khác.
Song song với việc tăng tốc trong nước, Phúc Long đang chuẩn bị các bước đi cần thiết, bao gồm đổi mới sản phẩm, mô hình vận hành và mạng lưới phân phối nhằm phục vụ chiến lược vươn ra toàn cầu.
